De Raad van State (RvS) zette op 29 mei 2019 een streep door het Programma Aanpak Stikstof (PAS). In haar uitspraak betrok RvS de antwoorden van het Hof van Justitie op prejudiciële vragen. De uitspraak heeft grote gevolgen voor bestemmingsplannen en vergunningen, waarin gebruik is gemaakt van het PAS. Zoals u ongetwijfeld niet ontgaan is, vernietigde RvS hierdoor meerdere bestemmingsplannen en vergunningen.

De vraag is, hoe nu om te gaan met activiteiten die leiden tot stikstofemissies. Kan voor dergelijke activiteiten nog toestemming worden verkregen? De vraag is van groot belang voor zowel overheden als ontwikkelende marktpartijen.

Naar aanleiding van de uitspraak van de RvS is het rekenprogramma Aerius voor langere tijd uit de lucht geweest. Met dit programma kunnen de effecten van ruimtelijke ontwikkelingen op stikstofdepositie worden berekend. Ook heeft de minister op 31 augustus jl. delen van artikel 1.1 en de gehele hoofdstuk 2 uit de Regeling Natuurbescherming geschrapt. In dit geschrapte deel zijn de verwijzingen naar de PAS en de AERIUS-calculator opgenomen. Sinds 16 september is de nieuwe versie van Aerius weer te gebruiken. Naast Aerius gebruiken wij ook Stacks-D om contouren mee te maken en op rekenpunten tot 4 getallen achter de komma door te rekenen. Ook deze methodiek wordt door overheden goedgekeurd. Naast de gebruiksfase rekenen we steeds vaker ook de aanlegfase door.

In de week na het beschikbaar stellen van het programma Aerius hebben de eerste projecten van onze klanten, de bouwvergunning verkregen.
Heeft u ‘stikstofvragen’ dan kunt u contact met ons opnemen via 026 – 3576911 of info@sab.nl.

We zijn trots op onze nominatie van RAP Leiden voor de herinrichting van het dorpsplein en hoftuin van de witte kerk in Noordwijkerhout voor de Rijnlandse Architectuur Prijs van 2019. Samen met bewoners, ondernemers en de gemeente Noordwijkerhout hebben we in co-creatie een nieuw ontwerp gemaakt voor deze historische plek in Noordwijkerhout. SAB heeft het historische ensemble met een herkenbaar plein en een weelderige hoftuin rondom de witte kerk nieuwe elan gegeven waardoor de verblijfskwaliteit sterk is verbeterd. Tuin & landschapsontwerp heeft in samenwerking met ons een bijzonder beplantingsplan gemaakt dat met een prachtige plan voor voorjaars- en zomerbollen recht doet aan Noordwijkerhout als centrum van de bollenstreek. Inwoners uit de regio Leiden kunnen hun favoriete stem uitbrengen. In oktober wordt de prijswinnaar door RAP Leiden bekend gemaakt.

https://sleutelstad.nl/2019/06/15/rap-leiden-presenteert-longlist-rijnlandse-architectuur-prijs/

 

 

 

Met het eerste zomerse, zonnige weer van dit weekend was het mooi om te zien hoe de Tichelbeekse Waard bij Zutphen door de bewoners gebruikt wordt. De uitgestrekte graslanden langs de IJssel zijn een jaar na aanleg weer prachtig groen. Wandelaars, hondenuitlaters en hardlopers gebruiken volop de recreatieve paden, het schipbrugpad en de zitplekken langs de IJssel. Het nieuwe stadsbalkon en de traptreden langs de Kanonsdijk bieden je een mooi uitzicht op de torens van Zutphen en de witte, statige panden langs de IJsselkade. De Tichelbeekse Waard vormt zo een prachtig nieuw uitloopgebied vanuit de stad en de hoven. SAB heeft met veel plezier het ontwerp gemaakt.

Met het aanbieden van de spelregelkaart en het inspiratieboek aan wethouder Jan van Baal is woensdag 8 mei het participatietraject voor het woongebied De Pas in Elst succesvol afgesloten. De gemeente Overbetuwe, en de ontwikkelende partijen Amvest en BPD zijn blij met de resultaten die in een intensieve en inspirerende samenwerking met de omwonenden, toekomstige bewoners en geïnteresseerde tot stand zijn gekomen.

‘Bewoners van Elst overhandigen spelregelkaart en inspiratieboek voor woongebied De Pas aan de wethouder!’

SAB heeft samen met Iris Advies dit proces met veel plezier en enthousiasme begeleid.

De spelregelkaart en het inspiratieboek zijn het startpunt voor de ontwikkeling van het stedenbouwkundig ontwerp, beeldkwaliteitsplan en het bestemmingsplan. We hebben met elkaar een robuust en stevig raamwerk vastgelegd van groene structuren en woongebieden.

De Pas moet een levendige nieuwe woonwijk worden voor Elst die past bij de dorpse en huiselijke sfeer van Elst. Een groene en duurzame wijk willen mensen graag, waar je prettig met elkaar samenleeft. SAB werkt de komende tijd met verder aan de plannen die nodig zijn om De Pas uiteindelijk te kunnen realiseren!

Met het onthullen van het oorlogsmonument is het C.M. de Vorplein in Achterveld gereed. SAB heeft het plein als nieuw brandpunt in het dorp ontworpen. Ontmoeting stond daarbij centraal, de ‘huiskamer’ van Achterveld.

De nazaten van oorlogshelden Johan en Jans van Dijk hadden de wens om hen te herdenken met een monument. Johan en Jans hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog gestrande geallieerden en gevluchte Joodse mensen opgevangen en verborgen gehouden voor de Duitse bezetter. Daarvoor hebben zij na de oorlog de eretitel ‘Dragers van het Verzetsherdenkings-kruis’ en de eretitel ‘Rechtvaardige onder de Volkeren’ gekregen. Deze laatste eretitel wordt namens Yad Vashem verleend aan hen die hulp boden aan de Joodse medemens.

“De meeste mensen zwijgen, een enkeling stelt een daad”

Op verzoek van de gemeente hebben Frank Maas en Luuk Cornelissen het monument ontworpen. Geen alledaagse opdracht, maar vooral een eervolle opdracht. Het monument is op dodenherdenking 2019 onthuld door de burgemeester van de gemeente Leusden.

SAB maakte samen met enkele andere bureaus onderdeel uit van een van de zes ontwerpteams van het project ‘Regio van de Toekomst’. De beroepsgroepen NVTL en BNSP initieerden dit project, dat voor een deel ten dienste stond van de totstandkoming van de Nationale Omgevingsvisie. Het team waartoe SAB behoorde spitste zich toe op het scheppen van een toekomstbeeld voor de nieuwe regio Arnhem – Nijmegen – Foodvalley, met als tijdshorizon 2060.

Een visie voor een “nieuwe” regio betekende voor het ontwerpteam het opstellen van een gezamenlijke agenda. Alleen met een gedeelde economie kan deze nieuwe regio zich ontwikkelen tot een samenhangende en autonome regio. Op basis van de bestaande (economische) karakteristieken van de regio is het acquisitieprofiel voor 2060 vormgegeven op basis van de thema’s ‘food’, ‘health’ en ‘water’. Hiertoe heeft het team een nieuw kennis- en innovatie ecosysteem en watersysteem ontwikkeld voor de regio.

Lees meer over dit project via deze link

 

Een visie voor het centrum door en voor de inwoners van Hoevelaken

Met het instemmen van de gemeenteraad met de Centrumvisie is een belangrijke stap gezet in het vernieuwen van het centrum van Hoevelaken. De visie heeft als doel het centrum voor de toekomst als belangrijke plek van samenkomst en ontmoeten veilig te stellen en te ontwikkelen op het gebied van aantrekkelijkheid en compleetheid van het voorzieningenaanbod. Tot zover is de opgave, die in de centrumvisie centraal stelt, bijzonder vergelijkbaar met de opgaven waar ook andere centra mee aan de slag moeten.

Foto: Kees van den Heuvel

Uniek is de wijze waarop de visie vorm en inhoud heeft gekregen. De gemeente Nijkerk heeft in 2017 een brede dialoog gevoerd met haar bevolking. Hieruit zijn op tal van initiatieven naar voren gekomen en onder de noemer ‘Samen aan zet!’ worden deze door de gemeente gefaciliteerd en ondersteund. Zo ontstond er vanuit de dialoog een taskforce die vervolgens is omgevormd tot een visiegroep. Onder leiding van een onafhankelijk voorzitter heeft de Visiegroep onderzocht, gediscussieerd en uiteindelijk -nadat ook de Hoevelakense samenleving haar ideeën, wensen en zorgen had geuit- de Centrumvisie Hoevelaken opgesteld. SAB heeft in dit proces het stedenbouwkundig ontwerponderzoek en –advies voor haar rekening genomen en de Visiegroep voorzien van kennis, die zij op andere plekken heeft opgedaan.

Bijzonder is met name de samenwerking in de visiegroep. Want natuurlijk is de visie als resultaat een document, maar bovenal is de vruchtbare samenkomst van actieve en betrokken inwoners, organisaties en ondernemers van Hoevelaken de winst van het opstellen van de visie. De centrumvisie is dan ook vooral een droom van, voor en door mensen die in Hoevelaken geworteld zijn en zich inzetten voor een aantrekkelijke woon- en leefomgeving. Als ontwerpers en adviseurs is het mooi onderdeel te mogen zijn van zo’n bijzonder participatieproces.

Met het instemmen van de gemeenteraad gaat de Centrumvisie Hoevelaken een nieuwe fase in, ‘Van woord naar daad’. In de komende jaren wordt de openbare ruimte ingericht en zullen vastgoedeigenaren en winkeliers een bijdrage gaan leveren aan de opwaardering en vernieuwing van gebouwen. Stap voor stap is Hoevelaken op weg naar een vitaal kloppend hart van Hoevelaken!

Sinds 1 juli 2015 kennen we in Nederland het Programma Aanpak Stikstof (PAS). De afgelopen maanden is het PAS diverse malen in het nieuws geweest, vooral vanwege projecten die zijn stilgelegd als gevolg van het PAS. De vraag die nu in de lucht hangt: zet de Raad van State een streep door het PAS? In dit bericht nemen wij u mee door de berichtgeving en sluiten wij af met een advies!

Wat is het PAS?

Voor ruimtelijke ontwikkelingen geldt dat zij geen negatieve effecten teweeg mogen brengen op Natura 2000-gebieden. Eén van de elementen, die kan leiden tot negatieve effecten op Natura 2000-gebieden, is de uitstoot van stikstof. Verkeer, landbouw en industrie zijn bronnen van stikstofuitstoot. Om economische ontwikkelingen alsnog mogelijk te maken, ondanks deze stikstofuitstoot, is het PAS opgericht. Het PAS is een programma waarin overheden, natuurorganisaties en ondernemers samenwerken aan ruimte voor economische ontwikkelingen, sterkere natuur en minder stikstof. Het programma bestaat uit een samenhangend pakket van ecologische herstelmaatregelen om de effecten van stikstof op natuur te verminderen. Deze maatregelen zijn per Natura 2000-gebied vastgelegd in gebiedsanalyses. Door de maatregelen ontstaat ruimte voor economische ontwikkelingen. De uitvoering van de maatregelen is wettelijk verplicht, omdat zonder het treffen van deze maatregelen de negatieve effecten van stikstof op de natuur niet kunnen worden uitgesloten en de geboden ontwikkelingsruimte niet als haalbaar kan worden gezien.

Het PAS onderuit?

Momenteel kunnen ruimtelijke ontwikkelingen, die zorgen voor een negatief effect op Natura 2000-gebied, door hun stikstofuitstoot aanspraak maken op de ontwikkelingsruimte die door het PAS en haar maatregelen wordt geboden. Deze ruimte is bepaald met een zogeheten passende beoordeling; een toets die het fundament van het PAS vormt. Al enkele jaren worden echter vraagtekens gesteld bij het PAS. Biedt het PAS wel voldoende bescherming voor de Natura 2000-gebieden? Een negatief antwoord op deze vraag zou betekenen dat hier sprake is van strijdigheid met de Europese wet- en regelgeving!
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State buigt zich inmiddels al geruime tijd over deze kwestie. Om tot een afgewogen oordeel te kunnen komen, heeft zij onder andere prejudiciële vragen gesteld aan het Europees Hof van Justitie. Is het PAS volgens het Hof in overeenstemming met de Europese Habitatrichtlijn en dus juridisch houdbaar? Het Hof van Justitie heeft de Afdeling laten weten aan welke eisen de passende beoordeling, het fundament van het PAS, moet voldoen. De inschatting is nu dat het PAS niet aan al deze eisen voldoet. Er lijken echter wel mogelijkheden voor reparatie te zijn. De Raad van State zal ergens komende maanden tot een definitief besluit komen.

Wat nu?

Momenteel is vergunningverlening op basis van het PAS nog mogelijk. Waarschijnlijk komt dit na de uitspraak van de Raad van State (tijdelijk) stil te liggen. Plannen die aanzienlijke stikstofuitstoot veroorzaken zullen dan in ieder geval tijdelijk lastiger te realiseren zijn, zo is de verwachting. Wij adviseren u daarom, om snel in kaart te brengen of het plan tot aanzienlijk stikstofuitstoot kan leiden, door het uitvoeren van een AERIUS-berekening. Mocht er sprake zijn van stikstofuitstoot dan kan daarvoor nu nog een vergunning worden aangevraagd. De energietransitie zorgt er verder voor dat minder fossiele brandstoffen worden gebruikt in de toekomst. Ook dit biedt mogelijkheden, omdat minder fossiele brandstof ook betekent dat er minder stikstof wordt uitgestoten. Heeft u vragen naar over het PAS of de stikstofuitstoot die te verwachten is van een ontwikkeling? Stel ze gerust! Onze adviseurs denken graag met u mee!

Versterking economische betekenis van een recreatiegebied

Recreatie Midden-Nederland is de uitvoeringsorganisatie van de recreatieschappen Stichtse Groenlanden en Plassenschap Loosdrecht en omstreken. Recreatie Midden-Nederland ontwikkelt, realiseert, beheert, onderhoudt en exploiteert vele terreinen voor openlucht dagrecreatie, recreatieve routes en routenetwerken.

Om het recreatief aanbod beter aan te laten sluiten op de behoefte wil het Recreatieschap De Stichtse Groenlanden de recreatieterreinen, waaronder het Recreatief Knooppunt ’t Waal nabij Tull en ‘t Waal, toesnijden op een breder gebruik, om daarmee de recreatieve en economische betekenis te versterken.

Op basis van een intensief participatietraject met omwonenden, ondernemers, bestuurders en andere betrokkenen, en de uitgangspunten die de gemeente Houten heeft geformuleerd voor deze recreatieve ontwikkeling, is een gebiedsconcept opgesteld. Het gebiedsconcept voorziet in versterking van de huidige recreatieve activiteiten (zwemplas, ligweiden, wandelroutes), met dag- en verblijfsrecreatieve voorzieningen, horeca en andere voorzieningen.

Bron: Recreatieschap Midden-Nederland

SAB zorgt, in opdracht van het Recreatieschap Midden Nederland en in samenwerking met LRAU en de gemeente Houten, voor de vertaling van het gebiedsconcept in een bestemmingsplan. Het is daarbij de uitdaging om juridische kaders te stellen die enerzijds voldoende ruimte bieden voor de wensen van de eigenaar en gebruikers en anderzijds voldoende zekerheid geven aan omwonenden én voldoende bescherming bieden aan de natuurlijke omgeving.

Vertaling van het gebiedsprogramma in deelgebieden,
als onderlegger voor het bestemmingsplan.

Eind 2018 ben ik in dienst getreden bij SAB als milieuplanoloog. Samen met mijn vrouw en twee kinderen woon ik in Malden, een dorp net ten zuiden van Nijmegen.

Rigide regels

Al geruime tijd werk ik in de ruimtelijke ordening. Er is in de afgelopen jaren heel veel veranderd en er gaat ook weer heel veel veranderen. In den beginne was er een Wet geluidhinder waarin stond dat wegen met een verkeersintensiteit van 2.450 motorvoertuigen per etmaal of minder, geen geluidzone hadden en dus ook geen onderzoeksplicht kenden. Naar aanleiding van jurisprudentie is dit onderdeel verwijderd en zijn zelfs 30 km/uur wegen in het kader van een goede ruimtelijke ordening aan een onderzoek onderhevig. Af en toe vraag ik mij af waar we mee bezig zijn. Ja, je kunt hinder ondervinden van drukke 30 km/uur wegen, maar nee, dit is toch niet voor alle 30 km/uur wegen nodig? Vooral omdat op basis van artikel 3.3 lid 1 van het Bouwbesluit 2012 alleen wegen getoetst moeten worden waarvoor een hogere waardenbesluit is vastgesteld. Sommige omgevingsdiensten zijn op dit punt naar mijn smaak te rigide en eisen voor alle omliggende 30 km/uur wegen een onderzoek, ook al hebben ze maar een paar honderd motorvoertuigen per etmaal. Zouden we hier niet wat pragmatischer mee om kunnen gaan?

Zorgvuldig beleid

In het begin van de jaren ’00 hadden we andere problemen. In Zuid-Nederland kon werkelijk geen enkel bouwplan meer ontwikkeld worden, want Zuid-Nederland zat op slot in verband met de mogelijke overschrijdingen bij luchtkwaliteit. De overheid heeft na jaren gesteggel beleid en maatregelen geformuleerd, zodat deze status-quo pas in 2007 verdween. Ik onderschrijf de gezondheidsproblemen die bij luchtkwaliteit en bij geluid kunnen ontstaan. Deze gezondheidsproblemen mogen en kunnen niet door de overheid op de burger, die een enkele woning wil realiseren, afgewenteld worden. Hiervoor moet zij zorgvuldig, tijdig, beleid formuleren en het beleid uitvoeren (en niet door de rechter te hoeven worden teruggefloten!).

Stikstofdepositie

Zo dreigen nieuwe ontwikkelingen ook op dit moment weer volledig vast te lopen door het uitblijven van maatregelen in het kader van de vermindering van de stikstofdepositie. Op dit moment is op 66 Natura 2000-gebieden (vooral in het zuiden en midden van Nederland) een verlaagde grenswaarde van toepassing, oftewel op deze natuurgebieden wordt de kritische depositiewaarde overschreden, hier kan geen 0,05 mol/ha/jaar meer bij. In de komende periode gaat de Raad van State beslissen wat te doen met de paar honderd zaken die aangehouden zijn met betrekking tot onder andere dit aspect. Bij de diverse rechtbanken liggen ook nog verschillende honderden zaken waarover een beslissing moet worden genomen. Ik hoop dat de regering verstandig is om hier de nodig maatregelen (zoals het sluiten van de kolencentrales en impopulaire maatregelen) wil treffen, zodat de opstapel zijnde ruimtelijke plannen doorgang kunnen vinden.

Zo blijft het voor mij altijd spannend welke ontwikkelingen er zijn in de jurisprudentie en in welke richting de wet- en regelgeving zich naar toe beweegt. Zo komt de Omgevingswet, weliswaar niet met rasse schreden, steeds dichterbij.

Waar ik heel vrolijk van word zijn de plannen waar ik ook aan heb mogen werken. Als ik langs een project rijd, herken ik vaak de lijnen en vormen van mijn collega’s stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten en ontwerpers. De veranderingen door de jaren herken je goed door vormgeving en materiaalgebruik. En als je dan door een nieuwe’ woonwijk loopt en de rust die je voor ogen stond ook werkelijkheid is geworden, dan is het fijn om hier een bijdrage aan te hebben kunnen leveren.