Sinds 1 juli 2015 kennen we in Nederland het Programma Aanpak Stikstof (PAS). De afgelopen maanden is het PAS diverse malen in het nieuws geweest, vooral vanwege projecten die zijn stilgelegd als gevolg van het PAS. De vraag die nu in de lucht hangt: zet de Raad van State een streep door het PAS? In dit bericht nemen wij u mee door de berichtgeving en sluiten wij af met een advies!
Wat is het PAS?
Voor ruimtelijke ontwikkelingen geldt dat zij geen negatieve effecten teweeg mogen brengen op Natura 2000-gebieden. Eén van de elementen, die kan leiden tot negatieve effecten op Natura 2000-gebieden, is de uitstoot van stikstof. Verkeer, landbouw en industrie zijn bronnen van stikstofuitstoot. Om economische ontwikkelingen alsnog mogelijk te maken, ondanks deze stikstofuitstoot, is het PAS opgericht. Het PAS is een programma waarin overheden, natuurorganisaties en ondernemers samenwerken aan ruimte voor economische ontwikkelingen, sterkere natuur en minder stikstof. Het programma bestaat uit een samenhangend pakket van ecologische herstelmaatregelen om de effecten van stikstof op natuur te verminderen. Deze maatregelen zijn per Natura 2000-gebied vastgelegd in gebiedsanalyses. Door de maatregelen ontstaat ruimte voor economische ontwikkelingen. De uitvoering van de maatregelen is wettelijk verplicht, omdat zonder het treffen van deze maatregelen de negatieve effecten van stikstof op de natuur niet kunnen worden uitgesloten en de geboden ontwikkelingsruimte niet als haalbaar kan worden gezien.
Het PAS onderuit?
Momenteel kunnen ruimtelijke ontwikkelingen, die zorgen voor een negatief effect op Natura 2000-gebied, door hun stikstofuitstoot aanspraak maken op de ontwikkelingsruimte die door het PAS en haar maatregelen wordt geboden. Deze ruimte is bepaald met een zogeheten passende beoordeling; een toets die het fundament van het PAS vormt. Al enkele jaren worden echter vraagtekens gesteld bij het PAS. Biedt het PAS wel voldoende bescherming voor de Natura 2000-gebieden? Een negatief antwoord op deze vraag zou betekenen dat hier sprake is van strijdigheid met de Europese wet- en regelgeving!
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State buigt zich inmiddels al geruime tijd over deze kwestie. Om tot een afgewogen oordeel te kunnen komen, heeft zij onder andere prejudiciële vragen gesteld aan het Europees Hof van Justitie. Is het PAS volgens het Hof in overeenstemming met de Europese Habitatrichtlijn en dus juridisch houdbaar? Het Hof van Justitie heeft de Afdeling laten weten aan welke eisen de passende beoordeling, het fundament van het PAS, moet voldoen. De inschatting is nu dat het PAS niet aan al deze eisen voldoet. Er lijken echter wel mogelijkheden voor reparatie te zijn. De Raad van State zal ergens komende maanden tot een definitief besluit komen.
Wat nu?
Momenteel is vergunningverlening op basis van het PAS nog mogelijk. Waarschijnlijk komt dit na de uitspraak van de Raad van State (tijdelijk) stil te liggen. Plannen die aanzienlijke stikstofuitstoot veroorzaken zullen dan in ieder geval tijdelijk lastiger te realiseren zijn, zo is de verwachting. Wij adviseren u daarom, om snel in kaart te brengen of het plan tot aanzienlijk stikstofuitstoot kan leiden, door het uitvoeren van een AERIUS-berekening. Mocht er sprake zijn van stikstofuitstoot dan kan daarvoor nu nog een vergunning worden aangevraagd. De energietransitie zorgt er verder voor dat minder fossiele brandstoffen worden gebruikt in de toekomst. Ook dit biedt mogelijkheden, omdat minder fossiele brandstof ook betekent dat er minder stikstof wordt uitgestoten. Heeft u vragen naar over het PAS of de stikstofuitstoot die te verwachten is van een ontwikkeling? Stel ze gerust! Onze adviseurs denken graag met u mee!